Czeski Saab JAS-39 Gripen fot. Andrzej Amerski

Gwiazdy Air Show: SAAB JAS-39 Gripen

Marek Chmiel 08.08.2023 Polska Zostaw komentarz 12,989 Odsłon

Latający ambasador Sił Powietrznych Armii Republiki Czeskiej – SAAB JAS-39 Gripen należący do 211 Eskadry Lotnictwa Taktycznego wchodzącej w skład 21 Bazy Lotnictwa Taktycznego „Zvolenská” – jest dobrze znany widzom pokazów lotniczych w Europie.

W tym roku po raz kolejny zobaczymy go na pokazach w Radomiu.

Oficjalna strona 21 bazy Lotnictwa Taktycznego „Zvolenská”

Oficjalna strona Air Show Radom 2023

Siły Powietrzne Armii Republiki Czeskiej

Siły Powietrzne Armii Republiki Czeskiej (cz. Vzdušné síly Armády České republiky), będące jednym z rodzajów Czeskich Sił Zbrojnych, powstałe w wyniku podzielenia lotnictwa Czechosłowacji (Československé letectvo) w 1993 roku. Obecnie dysponują 58 samolotami i 52 śmigłowcami.

Więcej informacji na temat czeskich sił powietrznych możecie znaleźć na ich stronach internetowych

SAAB JAS 39 Gripen

SAAB JAS 39 Gripen – szwedzki lekki myśliwiec wielozadaniowy produkowany przez koncern lotniczy SAAB w koprodukcji z BAE Systems. Nazwa samolotu Gripen (gryf) została wybrana w publicznym konkursie ogłoszonym w 1982 roku. Gryf znajduje się w herbie firmy SAAB i uznano, że doskonale nadaje się do podkreślenia wielozadaniowości samolotu. Symbol JAS jest skrótowcem od szwedzkiego Jakt – myśliwski, Attack – szturmowy, Spaning – rozpoznawczy i oznacza, że Gripen jest wielozadaniową maszyną zdolną wykonywać każde z tych zadań.
Specyfikacja, zgodnie z którą projektowano samolot, zakładała operowanie z pasów startowych o długości 800 metrów, dlatego pierwsze maszyny testowane na przyzakładowym lotnisku w Linköping startowały i lądowały w namalowanym na pasie startowym prostokącie o wymiarach 9 × 800 metrów. Skrócenie drogi hamowania uzyskano poprzez zastosowanie dużych hamulców aerodynamicznych oraz takim ustawieniom powierzchni sterowych podczas dobiegu, że dociskają one maszynę do ziemi, zwiększając efektywność hamulców podwozia. Pierwszy prototyp, 39-1, został oblatany 9 grudnia 1988 roku, 10 września 1992 roku oblatano pierwszy samolot seryjny. Od czerwca 1993 roku seryjne samoloty zaczęły docierać do 7 Flygflottilj (skrzydła lotniczego) w Lidköping, gdzie ulokowano centralny ośrodek szkolenia pilotów i obsługi naziemnej Gripenów. Ostatni samolot pierwszej serii przekazano użytkownikowi 13 grudnia 1996 roku.
W grudniu 1996 roku szwedzki parlament zdecydował, że przyszłe siły powietrzne tego kraju będą składały się z 12 eskadr bojowych wyposażonych w Gripeny – samoloty pierwszej i drugiej serii (140 maszyn) przewidziano do wyposażenia ośmiu z nich, do kolejnych cztery eskadr zadysponowano w zmodernizowane samoloty trzeciej serii oznaczone JAS-39C i JAS-39D.
W połowie 1995 roku doszło do współpracy koncernów SAAB i British Aerospace. Podjęto wspólne działania marketingowe, produkcyjne oraz pomocnicze dotyczących eksportu samolotu do krajów trzecich. W listopadzie 1995 roku została utworzona firma pod nazwą SAAB/BAe Gripen AB. W styczniu 1996 roku w zakładach British Aerospace uruchomiono produkcję zestawów podwozia głównego, pierwsze części dostarczono do Szwecji w kwietniu. W 2001 roku powołano spółkę Gripen International z siedzibą w Linköping w Szwecji i oddziałem w Farnborough w Wielkiej Brytanii, której głównym zadaniem jest promocja i sprzedaż samolotu Gripen na rynkach światowych. Samolot dostosowano do międzynarodowych (głównie NATO-wskich) standardów. Zmodyfikowane samoloty otrzymały oznaczenia JAS 39C (jednomiejscowe) i JAS 39D (dwumiejscowe), na eksport oznaczone jako Gripen C i Gripen D.
Dla sprostania nadchodzącej konkurencji (głównie Lockheed Martin F-35 Lightning II) firmy SAAB i BAE Systems rozpoczęły studia nad dalszym rozwojem samolotu, który otrzymał nazwę Gripen N/G. Pierwszy lot samolotu doświadczalnego Gripen Demo odbył się 7 maja 2008 roku. Geometria i rozmiary zewnętrzne samolotu pozostały takie same jak JAS-39C/D. Liczba węzłów podwieszeń wzrosła z 8 do 10, a masa na podwieszeniach z 5000 do 6000 kg przy poprawionych osiągach.
Vzdušné síly Armády České republiky od 2005 używają 12 JAS 39C i 2 JAS 39D. Pierwotnie wydzierżawione je do 2015 z możliwością ich wykupu, ale w maju 2014 roku umowę leasingu wydłużono o dwanaście lat, do 2027 roku.